این شاید یکی از قدیمی‌ترین مباحثی باشد که در دنیای بدنسازی وجود دارد. حالا دستگاه‌ها بهتر هستند یا وزنههای آزاد؟
همین الان بدنسازان حرفه‌ای وجود دارند که به شما می‌گویند رشد عضلات فقط از طریق وزنههای آزاد بدست می‌آید و همین‌طور دیگر بدنسازان حرفه‌ای هم هستند که به شما می‌گویند برای بدست آوردن یک بدن زیبا باید با دستگاه‌ها کار کنید!
از همه بدتر این است که در وبسایت‌ها و انجمن‌های مختلف شما نظرات کاملاً متناقضی را پیدا می‌کنید که سبب می‌شود از پیدا کردن جواب درست ناامید بشوید.
واقعیت امر این است که هر دو روش باید با توجه به برنامه و اهداف شخصی هر فرد در جای خودش به کار گرفته شوند. هر دوی این روش‌ها خوبی‌ها و کاستی‌های خود را دارند. امروز می‌خواهیم به تفاوت این دو روش و همچنین منافع هر یک بپردازیم.
۱. وزنه های آزاد
وزنههای آزاد بدون شک روشی است که می‌تواند رشد فوق‌العاده‌ای را به شما هدیه دهد!
همین نام آزاد خودش کلی از داستان پشت این روش را آشکار می‌کند. همین آزادی است که به شما اجازه می‌دهد به دامنه‌ای از حرکت دست پیدا کنید که با روش‌های دیگر قابل دستیابی نیست.
شما می‌توانید به عضلاتی فشار وارد کنید که حتی بلد نیستید، اسمشان را تلفظ کنید!
شما حتی می‌توانید یک نوع تمرین را به صورت‌های مختلف اجرا کنید و شما می‌توانید یک عضله بخصوص را از زوایای مختلف هدف قرار بدهید.
از همه جالب‌تر این وزنههای آزاد هستند که باعث می‌شوند قوه خلاقیت بدنساز‌ها گل بکند و حرکات جدید خلق بشوند. (این را نگفتم از فردا مثل ادیسون هر روز یک حرکت ابداع کنید!)
البته همین آزادی خودش مفاسدی را هم به همراه دارد! مقدار آزادی که شما رعایت می‌کنید می‌تواند به راحتی سبب آسیب‌دیدگی بشود و در آخر کار یک بلایی سر رباط، مچ دست یا حتی فیبر‌های عضلانی خود می‌آورند.
همه ما دختر و پسر‌هایی را در باشگاه دیده‌ایم که حرکات عجیبی را انجام می‌دهند که فقط به درد فیلم گرفتن می‌خورد! پس وسوسه نشوید و حرکات امتحان پس نداده را اجرا نکنید.
وزنههای آزاد کار را برای کنترل فرم درست اجرای حرکت هم سخت می‌کنند و همین موضوع هم می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی بشود.
در دنیای بدنسازی ما تصور می‌کنیم که آسیب‌دیدگی فقط مال دیگران است اما باور کنید از لحظه‌ای که قدم به یک مکان ورزشی می‌گذارید، آسیب‌بدنی در کمین شماست. (فکر می‌کنید چرا پول بیمه ورزشی می‌گیرند؟!)
یکی دیگر از مزایای حرکات وزنه آزاد استفاده از کل دامنه حرکتی است. این باعث می‌شود که عضله شما هم زمانی که طول آن کوتاه است (قسمت منفی حرکت) و یا زمانی که طول آن بلند است (قسمت مثبت حرکت)، همچنان تحت فشار باشد.
باید بدانید مخصوصاً در قسمت مثبت حرکت وقتی فشار روی عضله باشد، رشد بیشتری نصیب شما می‌شود.
تنها نکته‌ای که باید رعایت کنید، تلاش برای رعایت فرم درست حرکت است وگرنه شانس جراحت خود را بالا می‌برید.
نکته دیگری که بدنسازان فراموش می‌کنند این است که وقتی شما یک حرکت بخصوص را اجرا می‌کنید (مثلاً جلو بازو هالتر) هدف شما آوردن فشار به بازو است و خلاص! اما به خاطر آزاد بودن حرکت بدنساز گاهی اوقات زیر بار وزنه‌ای می‌رود که بیشتر از قدرت بازوهای اوست و این باعث می‌شود که از سایر عضلات برای بالا بردن هالتر استفاده کند و همین موضوع سبب ایجاد آسیب‌های جدی می‌شود.
یک مثال دیگر اجرای حرکت پرس سینه است. فرد وقتی هالتر را بالا می‌آورد، سعی می‌کند برای اینکه فشار را از روی سینه و پشت بازوی خود بردارد، هالتر را کمی بالاتر ببرد. اما با این کار فشار خیلی بدی را به مفاصل آرنج می‌آورند!
یادتان نرود شما باشگاه آمده‌اید که فقط عضلات را تحت فشار قرار بدهید نه هیچ جای دیگر بدن‌تان را!
منفعت دیگر وزنههای آزاد ایجاد قدرت بی حساب و کتاب برای شماست! تنها راهی که می‌توانید در عضلات خود قدرت ایجاد کنید، از مسیر اجرای حرکات با وزنههای آزاد است. که خود منتج به رشد عضلانی نیز خواهد شد.
نکته پایانی هم اینکه با اجرای حرکات وزنه آزاد شما عضلات بیشتری را درگیر حرکات می‌کنید. معنای دیگر این جمله آن است که عضلات بیشتری نیازمند سوزاندن کالری هستند و این برای شما که خواستار کاهش وزن هستید خبر خوبی است.
دستگاه ها
تا اینجا باید به این نتیجه رسیده باشید که استفاده از وزنههای آزاد باید بخش جدایی ناپذیر تمرینات شما باشد. اما این حرف به معنای غفلت از استفاده از دستگاه‌ها نیست.
همین‌طور که گفتیم یکی از مشکلات اساسی وزنههای آزاد ریسک بالای آسیب‌دیدگی است. اینجا همان‌جایی است که دستگاه‌ها از آن سربلند بیرون می‌آیند.
آسیب‌دیدگی حتی به اندازه یک ناخن انگشت هم باعث می‌شود تا شما برای مدتی نتوانید به راحتی تمرین کنید و این یعنی زمان برای عضله سازی را از دست می‌دهید و از همه بدتر اینکه بدن شروع به عضله‌سوزی می‌کند. البته بدن حق هم دارد، چرا عضوی را حفظ کند که فقط انرژی می‌سوزاند!
دستگاه‌ها به شما اجازه می‌دهند بدون ترس از آسیب‌دیدگی روی عضله خاص تمرکز کنید.
اما همین موضوع باعث سلب آزادی از ما می‌شود. دستگاه‌ها منعطف نیستند. آنها به ما اجازه تمرین روی یک عضله و نه بیشتر را می‌دهند.
دامنه حرکت شما به دامنه طراحی دستگاه محدود می‌شود.
یک نکته مثبت دیگر این است که با استفاده از دستگاه‌ها شما می‌توانید وزنههای سنگینی را بدون کمک گرفتن از یار کمکی جا‌به‌جا کنید. این موضوع برای کسانی که عاشق تنها بودن در باشگاه هستند، قابل توجه است!
منفعت دیگرش برای افراد تازه‌کاری است که هیچ اطلاعی از اجرای حرکت ندارند. دستگاه باعث می‌شود فرم حرکتی آنها محدود شود. از همه مهم‌تر این است که جلوی آسیب زدن آنها به بقیه افراد در باشگاه را هم می‌گیرد. (خدا وکیلی چند بار نزدیک بوده تا وزنه یک نفر دیگر روی پاهای شما بیافتد؟!)
به دستگاه‌ها می شود به عنوان همان چرخ‌های کمکی که پدر و مادر‌های‌مان به دوچرخه وصل می‌کردند تا ما کمی حرفه‌ای تر بشویم و خودمان دوچرخه سواری کنیم، نگاه کنیم!
دستگاه‌ها همچنین برای افراد مسن و افرادی که به تازگی از آسیب‌دیدگی رها شده‌اند، مفید است.
اما مهم‌ترین خاصیت دستگاه این است که می‌توان با مهندسی دقیق یک عضله خاص را تحت فشار قرار داد. این موضوع بخصوص برای بدنسازان حرفه‌ای مهم‌تر است. چرا که هدف یک بدنساز حرفه‌ای ساختن عضلات بیشتر نیست! (او همین الان هم کلی عضله دارد) بلکه هدف ایجاد تقارن و تناسب است. نکته‌ای که در رقابت‌ها بسیار تعیین‌کننده است.
البته همه چیز در مورد دستگاه‌ها گل و بلبل هم نیست! یکی از نکات منفی دستگاه‌ها این است که چون برروی یک عضله خاص تمرکز دارد، اگر حواس‌مان به برنامه تمرینی نباشد، احتمال اینکه بعضی عضلات کوچک از قلم بیافتند وجود دارد!
حرف پایانی
هیچ نیازی به بحث و جدل در مورد این دو روش نیست! هر دوی آنها نکات منفی و مثبت خودشان را دارند و هر دو هم می‌توانند در برنامه تمرینی شما جای خود را داشته باشند.
مسلم است که وزنههای آزاد باید شالوده تمرینات شما را شکل بدهند ولی دستگاه‌ها را فراموش نکنید!
شما کدامیک از این روش‌های تمرینی را بیشتر ترجیح می‌دهید؟
فردا در مورد قوانین زندگی یک بدنساز صحبت خواهم کرد…
ممنون برای به اشتراک گذاشتن این متن عالی