افسردگی زایمان چیست؟ + علائم و درمان
افسردگی زایمان یا پری‌ناتال نوعی افسردگی است که پس از تولد نوزاد ایجاد می‌شود. این وضعیت پزشکی نسبتاً جدی بوده و از هر ۷ مادر، ۱ نفر پس از تولد فرزندش تحت تاثیر این بیماری قرار می‌گیرد.
این بیماری می‌تواند باعث تغییرات خلقی، خستگی و احساس ناامیدی برای مدت طولانی در شما شود. نباید افسردگی را ساده بگیرید. زیرا یک اختلال جدی است، ولی برنامه‌های درمانی مختلف می‌تواند کمک کند تا بر این بیماری غلبه کنید.
علائم افسردگی زایمان چیست؟
افسردگی پس از زایمان باعث می‌شود احساس پوچی و غمگینی کنید. هم‌چنین بسیاری از افراد در عرض چند روز پس از زایمان احساس بدخلقی یا خستگی می‌کنند که به این وضعیت «بیبی بلوز» می‌گویند اما افسردگی پس از زایمان عمیق‌تر بوده و هفته‌ها پس از زایمان ادامه می‌یابد. علائم این بیماری می‌تواند شدید باشد و در عملکرد روزانه شما اختلال ایجاد کند.
این علائم می‌تواند از فردی به فرد دیگر و حتی از روزی به روز دیگر متفاوت باشد و در هر زمانی پس از زایمان ایجاد خواهد شد و اغلب در عرض ۱ تا ۳ هفته پس از فارغ شدن آغاز می‌شوند.
نکته: جدایی از کودک و بی‌علاقه‌گی به او احساساتی هستند که در این فرآیند مشاهده می‌شود.
سایر نشانه‌های افسردگی زایمان
در ادامه به برخی دیگر از نشانه‌های این بیماری اشاره خواهیم کرد:
- احساس غمگینی یا گریه زیاد
- احساس غرق شدن
- فکر صدمه زدن به نوزاد یا خود
- عدم علاقه به کودک
- انرژی و انگیزه کم
- احساس بی‌ارزشی
- زیاد یا کم خوابیدن
- تغییر طبع غذایی
- احساس اضطراب
- داشتن سردرد مزمن، درد و مشکلات معده
افسردگی به این معنی نیست که شما والدین بدی هستید، اگر متوجه علائم شدید، باید به یک متخصص اطلاع دهید و برای داشتن احساس بهتر به دنبال درمان خود باشید. احساس افسردگی قبل از زایمان و در دوران بارداری نیز شایع بوده و مادران را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد.
مطابق با نوشته drdr.ir افسردگی زایمان منجر به مشکلاتی هم‌چون اضطراب، خستگی و بی‌خوابی می‌شود که در ادامه به طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم.
عوامل فیزیکی
در زنان، افسردگی قبل از زایمان کمتر مشاهده می‌شود، زیرا هورمون‌های استروژن و پروژسترون در سطح قابل قبولی در بدن وجود دارند. در زنان باردار، سطح این هورمون‌ها بالاتر از حد معمول است. در عرض چند ساعت پس از زایمان، سطح این هورمون‌ها به حالت قبلی خود باز می‌گردد. این تغییر ناگهانی در ایجاد افسردگی نقش دارد.
عوامل فیزیکی، شامل موارد زیر هستند:
- سطح پایین هورمون تیروئید
- محرومیت از خواب
- شرایط زمینه‌ای پزشکی
- سوء‌مصرف مواد مخدر و الکل
عوامل عاطفی
تحقیقات نشان می‌دهند که تجربه‌های استرس‌زا در دوران بارداری می‌تواند به طور قابل توجهی افسردگی را افزایش دهد.
عوامل عاطفی شامل موارد زیر خواهند بود:
- طلاق
- مرگ یکی از عزیزان
- استرس مالی
پیشگیری از افسردگی
عوامل زیر برای پیشگیری از افسردگی زایمان مناسب هستند:
- حفظ یک رژیم غذایی متعادل و تلاش برای ورزش و پیاده‌روی روزانه در هوای تازه
- پیدا کردن یک سیستم حمایتی که شامل دوستان و خانواده می‌شود.
- گذراندن کلاس‌های آموزشی قبل و بعد از زایمان
- عدم مصرف الکل و کاهش آن
- مراقبت از کودک و استراحت کافی
- داشتن خواب کافی و استراحت عمومی
درمان افسردگی بعد از زایمان
اگر علائم مربوط به این بیماری را در خود مشاهده می‌کنید، باید در اسرع وقت با یک متخصص تماس بگیرید تا درمان‌تان را شروع کند. درمان افسردگی بعد از زایمان را می‌توان با داروهای معتبر انجام داد. به طور معمول، ترکیبی از دارو و درمان غیردارویی مؤثرترین روش برای درمان این بیماری خواهد بود.
داروهای افسردگی بعد از زایمان
رایج‌ترین داروهای مصرفی مورد اطمینان برای درمان این بیماری، داروهای ضدافسردگی هستند که می‌توانند به تسکین بسیاری از علائم افسردگی کمک کنند. شروع مصرف این داروها به زمان نیاز دارد و معمولاً بین ۶ تا ۸ هفته بعد از زایمان آغاز خواهد شد.
مهارکننده‌های انتخابی و بازجذب سروتونین از داروهای رایج ضدافسردگی هستند. SSRI ها معمولاً عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر داروهای ضد افسردگی دارند و شامل: پاروکستین (پاکسیل)، فلوکستین (پروزاک) و سرترالین (زولوفت) می‌شوند.
برخی دیگر از داروهای ضدافسردگی، انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز را مورد هدف قرار می‌دهند و بر خلق و خوی فرد تأثیر می‌گذارند. این داروها نیز مانند SSRI ها به درمان بیمار کمک می‌کنند. نمونه‌هایی از داروهای ضدافسردگی غیرمعمول عبارتند از: بوپروپیون (ولبوترین)، ترازودون (Desyrel) و نفازودون (Serzone).
داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای و مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز، قدیمی‌ترین داروهای ضدافسردگی هستند. البته پزشکان اغلب برکسانولون را برای بیمارانی که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند، توصیه می‌کنند.
همه داروهای ضدافسردگی می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. عوارض جانبی داروهای ضدافسردگی می‌تواند احساس بی‌قراری یا اضطراب، مشکلات گوارشی و سردرد و غیره باشد.
نکته: مادران شیرده گزینه‌های دارویی و درمانی متفاوتی دارند. پزشک شما باید ایمن‌ترین دارو را در حین شیردهی برای شما تجویز کند.
هورمون درمانی
پس از زایمان، سطح هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون به طور چشم‌گیری کاهش می‌یابد. این تغییر ناگهانی در هورمون‌ها ممکن است در افراد مبتلا به افسردگی پس از زایمان نقش مؤثرتری داشته باشد. به این دلیل، هورمون‌درمانی ممکن است در مدیریت افسردگی پس از زایمان نقش مهمی داشته باشد.
عوارض جانبی هورمون‌درمانی با استروژن عبارتند از:
- تغییر وزن
- تهوع و استفراغ
- گرفتگی شکم
- میگرن و سردرد
- تغییرات در ترشحات واژن
- ریزش مو
- فشار خون بالا
- بزرگ شدن فیبروم‌های رحمی
- عفونت‌های قارچی واژن
مطالعات نشان داده‌اند که: درمان شناختی ـ رفتاری «CBT» می‌تواند علائم افسردگی پس از زایمان را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. هم‌چنین نشان می‌دهد که CBT در کنار دارو، علائم را به طور مؤثرتری کاهش خواهد داد.
CBT یادگیری و استفاده از تکنیک‌ها و استراتژی‌هایی است که شما را قادر می‌سازد الگوهای تفکر خود را تغییر دهید، تحریف‌ها را در فکرتان مشخص کنید، از مهارت‌های حل مسئله برای کنار آمدن با موقعیت‌های دشوار استفاده کرده و اعتماد بیشتری نسبت به توانایی‌های خود ایجاد نمایید.
درمان‌های طبیعی
افسردگی پس از زایمان یک وضعیت جدی و ناتوان‌کننده است و نباید بدون نظر متخصص برای درمان آن اقدام کرد. خوردن یک رژیم غذایی سالم، انجام منظم ورزش‌های سبک، تمرین مدیتیشن یا یوگا و گذراندن وقت در طبیعت می‌تواند به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید. این درمان‌های طبیعی در کنار درمان‌های سنتی مانند استفاده از دارو بسیار مؤثر خواهند بود.
داروهای گیاهی نیز برای درمان افسردگی مناسب هستند. با این حال، مصرف آن‌ها برای درمان بیماری‌های مختلف باید توسط سازمان‌های غذا و دارو و بهداشت و درمان جهانی تأیید شود.
مکمل‌های طبیعی و گیاهی نیز ممکن است با داروها تداخل داشته و مشکلاتی را ایجاد کند. بسیاری از غذاهایی که زنان شیرده می‌خورند هم از این قاعده مستثنی نیست. قبل از مصرف مکمل‌های گیاهی با پزشک متخصص مشورت نمایید.
جمع‌بندی
افسردگی زایمان ممکن است احساس خستگی و انزوا را در شما تشدید کند، بنابراین باید برای خود وقت بگذارید و با خانواده و دوستان خود تماس بگیرید و در صورت نیاز از آن‌ها کمک بخواهید. پیوستن به گروه‌های ورزشی نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست، اما راه‌کارهای بیان شده می‌تواند به رفع افسردگی پس از زایمان کمک کند.
دوره‌های درمانی افسردگی می‌تواند ترکیبی از تغییرات فیزیکی و عاطفی باشد. با گذراندن این دوره‌ها طول درمان شما کاهش خواهد یافت.
