پپتید یا پپتایدهای بدنسازی، دسته‌ای از داروها هستند که اغلب به عنوان محصولات ایمن و قانونی به جای استروئیدها معرفی می‌شوند.
در سال‌های اخیر، میزان فروش آن‌ها افزایش یافته چرا که تولیدکنندگان مدعی هستند آن‌ها برای عضله سازی و چربی سوزی، معجزه می‌کنند.
آیا این ادعا درست است؟
آیا پپتایدها جایگزین استروئیدها می‌شوند؟
در ادامه، با نگاهی به شواهد علمی موجود، به بررسی این موضوع می‌پردازم.
خلاصه مطلب:
⭐️ نسخه صوتی مقاله پپتیدها را مصرف کنیم یا نه؟ راهنمای در کست باکس
پپتایدهای بدنسازی چی هستند؟
عبارت پپتاید، به هر مولکولی اشاره دارد که از ۲-۵۰ آمینو اسید تشکیل شده که به صورت شیمیایی و توسط دسته‌ای از پپتایدها به هم متصل شده‌اند. منبع (۱)
پپتیدها به صورت طبیعی در بدن انسان و منابع پروتئین‌های حیوانی و گیاهی وجود دارند مثل: گوشت، ماهی، لبنیات، تخم مرغ، شیر، سویا، جو دو سر و عدس. منبع (۲) هم‌چنین می‌توان آن‌ها را به صورت مصنوعی در آزمایشگاه نیز تولید کرد. منبع (۳)
وقتی صحبت از پپتایدهای بدنسازی می‌شود، منظور انواع تزریقی یا پودری آن‌هاست که باعث تحریک تولید هورمون رشد می‌شود.
دانش پزشکی، از پپتایدها در درمان مشکلات مختلف استفاده می‌کند. شرکت‌های داروسازی هم پپتایدها را سنتز می‌کنند و هر کدام را برای یک هدف خاص به فروش می‌رسانند.
پپتایدهای مصنوعی درست مثل پپتایدهای طبیعی درون بدن نیستند. البته، می‌توانند همان ساختار بیوشیمیایی پپتایدهای طبیعی را شبیه‌سازی کنند.
منفعت پپتایدها برای بدنسازی چیست؟
تحقیقات نشان می‌دهند: پپتایدها باعث افزایش سطح هورمون رشد می‌شوند. منبع (۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰ و ۱۱)
افزایش تولید هورمون رشد برای بدنسازی مفید است چرا که باعث سوخت و ساز چربی می‌شود. کار چربی سوزی راحت‌تر می‌شود و عضلات حین چربی سوزی نیز حفظ می‌شوند. منبع (۱۲)
هورمون رشد باعث آزاد شدن فاکتور رشد شبه انسولین ۱ (IGF-1) می‌شود که خود باعث رشد عضلانی و چربی سوزی بیشتر می‌شود. منبع (۱۳، ۱۴ و ۱۵)
بنابراین، فرضیه این است که: مصرف پپتایدها باعث افزایش عضله سازی و چربی سوزی می‌شود.
اما با اینکه می‌توان یک توجیه مکانیکی برای نحوه اثر پپتایدها در بهبود تناسب اندام داشت، هم‌چنان مدارک قطعی برای اینکه آن‌ها چطور کار می‌کنند وجود ندارد.
به عنوان مثال: تحقیقات ۳ دانشگاه معتبر نشان می‌دهند: پپتایدها در افزایش تولید هورمون رشد و فاکتور رشد شبه انسولین ۱ (IGF-1) کودکان قبل به بلوغ نرسیده موثر هستند. منبع (۱۶، ۱۷ و ۱۸)
این شاهد خوبی است که نشان می‌دهد: مصرف پپتایدها می‌تواند به کودکانی که مشکل عدم رشد دارند کمک کند اما مدرک قانع کننده‌ای نیست که نشان دهد: یک مرد ۳۵ ساله می‌تواند با استفاده از آن‌ها عضله بسازد و چربی بسوزاند.
سایر تحقیقات نیز نشان می‌دهند: مصرف پپتایدها برای سالمندان و افراد ناتوان مفید است.
به عنوان مثال: تحقیقات در ۳ دانشگاه معتبر دیگر نشان می‌دهند: بیماران مبتلا به سرطان ریه که پپتاید آنامورلین را مصرف کردند، شاهد افزایش وزن نسبت به بیماران دیگر بودند. منبع (۱۹، ۲۰ و ۲۱)
در سالمندان نیز، مصرف پپتایدها باعث افزایش تولید هورمون رشد می‌شود. منبع (۲۲ و ۲۳)
باز هم تاکید می‌کنم: هیچ کدام از این‌ها نشان نمی‌دهند مصرف پپتایدها می‌تواند به یک جوان بدنساز کمک کند.
سایر تحقیقات نشان می‌دهند: مصرف پپتایدها به افراد چاق و کسانی که دچار سندرم پرادر ویلی هستند کمک می‌کند شرایط تناسب اندامی بهتری پیدا کنند. (سندرم پرادر ویلی: اختلال ژنتیکی است که منجر به چاقی و دیابت نوع ۲ در بزرگسالی می‌شود) منبع (۲۴، ۲۵ و ۲۶)
هر چند، این نتایج قابل ارجاع به افراد غیرچاق نیست چرا که افراد چاق، مشکل ترشح هورمون رشد دارند و این یعنی: واکنش آن‌ها به درمان، لزوماً واکنش افرادی با وزن سالم نخواهد بود. منبع (۲۷ و ۲۸)
تحقیقات محدودی هستند که نگاهی به اثر پپتایدها در افراد لاغر و سالم کرده باشند. با اینکه نتایج آن‌ها در ابتدا امیدوار کننده به نظر می‌رسد اما اغلب آن‌ها شامل تعداد محدودی شرکت کننده هستند یا مشکلاتی در روش اجرای آزمایش وجود دارند که قیاس نتایج آن‌ها را با بدنسازهای معمولی خیلی مشکل می‌کند!
به عنوان مثال: در این تحقیق، محققان متوجه شدند: تزریق پپتاید، باعث افزایش تولید هورمون رشد و فاکتور رشد شبه انسولین ۱ (IGF-1) در بین مردهای سالم می‌شود. منبع (۲۹) اما این تحقیق تنها ۶ شرکت کننده داشت و تغییرات سطح هورمون در طول ۳ ساعت مورد بررسی قرار گرفت.
در تحقیقی دیگر، افرادی که روزانه ۱ دوز پپتاید MK-677 را مصرف کرده بودند، موقع رژیم گرفتن هیچ عضله‌ای از دست ندادند. منبع (۳۰) اما رژیم آن‌ها فقط ۷ روز طول کشید و تعداد شرکت کنندگان نیز ۸ نفر بیشتر نبود.
در ضمن، از آنجایی که بدنسازها عموماً به اندازه کافی پروتئین مصرف می‌کنند و خوب هم تمرین می‌کنند، خیلی مشکل است مشخص کرد که مصرف پپتایدها، فایده‌ای بیشتر تولید می‌کند.
البته، بعضی از پپتایدها عملکرد بهتری در رشد عضلانی نسبت به بقیه دارند. مثلاً: پپتاید کلاژن همراه با تمرینات بدنسازی باعث رشد حجم عضلانی می‌شود. منبع (۳۴ و ۳۵)
چرا نباید پپتایدها را برای عضله سازی و چربی سوزی مصرف کرد؟
دلیل اصلی پرهیز از مصرف پپتایدهای بدنسازی این است که: هیچ شواهدی وجود ندارند که نشان دهند: آن‌ها برای عضله سازی و چربی سوزی به یک فرد سالم کمک می‌کنند.
با اینکه از نظر تئوری آن‌ها می‌توانند مفید باشند اما باید خیلی بی‌پروا باشید تا قبل از اینکه مطالعات بلند مدتی روی آن‌ها صورت بگیرد، سلامتی خود را به خطر بیندازید.
در حال حاضر، تحقیقات بلند مدتی در این زمینه وجود ندارند. البته، اغلب تحقیقات نشان می‌دهند: مصرف آن‌ها برای چند هفته یا ماه، مشکلی ایجاد نمی‌کند. منبع (۱۴) هر چند، نمی‌توان اظهار نظر قطعی داشت!
به عنوان مثال: در تحقیق روی بیماران سالمند، محققان مجبور شدند مصرف پپتاید را قطع کنند چون ۴ نفر از شرکت کنندگان، دچار نارسایی احتقانی قلب (CHF) شدند. منبع (۲۳)
عوارض مصرف پپتایدها که در این تحقیقات به آن‌ها اشاره شده، عبارتند از:
- افزایش تعرق
- تکرر ادرار
- حساسیت به گرما
- درد عضلانی
- تجمع آب در بدن
- اختلال در خواب
- افزایش سطح کورتیزول و پرولاکتین
- افزایش اشتها منبع (۳۱ و ۳۲)
- کاهش حساسیت به انسولین منبع (۳۳)
ریسک استفاده از پپتایدها
قانونی بودن پپتایدها نیز اهمیت دارد. اغلب پپتایدهایی که در بازار می‌بینید هرگز رنگ آزمایشگاه را نیز به خود ندیده‌اند.
این در را برای کلاهبرداری باز می‌کند.
نبود نظارت بر تولید: برخلاف داروها، پپتایدها تحت قوانین مکمل‌ها در کشوری مثل آمریکا تولید می‌شود و این باعث شده نظارت دقیقی روی آن‌ها صورت نگیرد!
این باعث می‌شود خلوص، اثرگذاری و ایمنی پپتایدها زیر سوال برود. بنابراین، باید به برند تولید کننده اعتماد داشته باشید.
