کتون رزبری (تمشک) یک مکمل چربی سوز محبوب است.
ادعای شرکت‌های تولید کننده کتون رزبری این است که: آن‌ها باعث افزایش چربی سوزی، تغییر واکنش‌های شیمیایی بدن برای جلوگیری از افزایش چربی و کاهش اشتها می‌شوند.
البته، عده‌ای با دیده تردید به این ادعاها نگاه می‌کنند.
در این مطلب تلاش می‌کنم از جنبه علمی به موضوع نگاه کنم.
خلاصه مطلب:
کتون رزبری چی هست؟
کتون رزبری را می‌توانید در میوه تمشک پیدا می‌کنید که بوی تمشک را ایجاد می‌کند. منبع (۱)
دهه‌ها است که از کتون رزبری در صنایع آرایشی برای ایجاد رایحه و در صنایع غذایی برای طعمش استفاده می‌شود. منبع (۲ و ۳)
در سال‌های اخیر، کتون رزبری به عنوان یک مکمل کاهش وزن محبوبیت پیدا کرده است. معمولاً مکمل کتون رزبری به شکل‌های زیر در بازار پیدا می‌شود:
- قرص کتون رزبری
- چای کتون رزبری
- قطره کتون رزبری
کتون رزبری و چربی سوزی
کتون رزبری از نظر شیمیایی شبیه ترکیبات طبیعی مثل: کپسایسین (که در فلفل قرمز پیدا می‌شود) و سینفرین (که در پرتقال تلخ پیدا می‌شود) است. منبع (۴ و ۵)
تحقیقات نشان می‌دهند که: سینفرین و کپسایسین باعث افزایش سوخت و ساز می‌شوند. منبع (۶ و ۷)
به همین دلیل، باور بر این است که: کتون رزبری هم اثرات مشابهی دارد.
چند تحقیق روی جوندگان هم نشان می‌دهند: کتون رزبری باعث تقویت تحرک چربی می‌شود. (یعنی: سلول را وادار می‌کند که چربی را برای استفاده به عنوان انرژی، آزاد کند) منبع (۸ و ۹) هم‌چنین، باعث آزاد شدن آدیپونکتین می‌شود. (هورمونی که توسط سلول‌های چربی ترشح می‌شود و نقش مهمی در چربی سوزی، کنترل قند خون و حساسیت به انسولین بازی می‌کند) منبع (۱۰)
سایر تحقیقات روی موش‌ها هم نشان می‌دهند: کتون رزبری باعث افزایش هورمون‌هایی می‌شود که نقش مهم در افزایش چربی سوزی دارند. منبع (۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴ و ۱۵)
با اینکه این نتایج امیدوارکننده هستند اما انسان‌ها و جوندگان، فیزیولوژی متفاوتی دارند. بنابراین، نباید زود قضاوت کرد.
تا این لحظه، مطالعه‌ای که به درستی اثر کتون رزبری را روی سوخت و ساز انسانی صورت داده باشد، انجام نشده است.
تنها تحقیق صورت گرفته روی انسان‌ها به مدت ۸ هفته، نشان می‌دهد که: مردان و زنان چاقی که مکمل چربی سوزی حاوی: کتون رزبری، کافئین، سیر، زنجبیل، پرتقال تلخ و کپسایسین را همراه یک رژیم با کالری کنترل شده و ۳ روز تمرین در هفته مصرف کرده بودند، نسبت به گروهی که دارونما مصرف کرده بودند، شاهد کاهش چربی قابل توجهی بودند. منبع (۱۶)
اما از آنجایی که ترکیبات مختلفی در این مکمل وجود داشت، نمی‌توان به طور قطع گفت که: این کاهش وزن، تاثیر مصرف کتون رزبری بوده است.
از همه مهم‌تر، این تحقیق توسط یک شرکت سازنده مکمل تهیه شده بود!
کتون رزبری، پتانسیل چربی سوزی دارد اما تا این لحظه، این قابلیت به صورت علمی تایید نشده است.
اثرات جانبی کتون رزبری
از آنجایی که تحقیقات انسانی در این‌باره وجود ندارد، در مورد ایمنی مصرف کتون رزبری اطلاع دقیقی نداریم.
تحقیقات روی جوندگان نشان می‌دهند: مصرف مقدار بالای کتون رزبری، می‌تواند کشنده باشد.
به عنوان مثال: وقتی محققان به موش‌ها، ۲۹۱ میلی‌گرم کتون رزبری به ازای هر پوند وزن بدن‌شان دادند، ۴۳ درصد نمونه‌ها از بین رفتند. منبع (۱۷)
تحقیقی دیگر نشان می‌دهد: وقتی به موش‌های چاق، ۱۵۰-۲۲۷ میلی‌گرم به ازای هر پوند وزن بدن‌شان کتون رزبری دادند، ۵۰-۶۸ درصدشان از بین رفتند. منبع (۱۸)
اغلب مکمل‌های کتون رزبری موجود در بازار، ۱۰۰۰-۱۴۰۰ میلی‌گرم کتون رزبری دارند که بسیار کمتر از مقدار مصرف شده در این تحقیقات است.
با این وجود، مصرف کتون رزبری برای گروه‌های زیر ایمن نیست:
- بیماران دیابتی، چرا که باعث کاهش قند خون، افزایش انسولین، و اختلال در حساسیت به انسولین می‌شود. منبع (۱۹)
- افرادی که داروهای ضد التهاب مصرف می‌کنند چرا که باعث کاهش فعالیت و اثر این ترکیبات می‌شود. منبع (۲۰)
- مبتلایان به سرطان، به خصوص افرادی که تحت درمان کاهش آندروژن هستند یا از داروهای ضد آندروژن استفاده می‌کنند یا تحت درمان هورمونی قرار دارند. چرا که کتون رزبری باعث اختلال در فعالیت گیرنده‌های آندروژن می‌شود. منبع (۲۱)
آیا کتون رزبری باعث ایجاد حالت کتوز می‌شود؟
نه.
از آنجایی که نام مشترک دارند، این برداشت اشتباه صورت می‌گیرد.
جایگزین‌های بهتر به جای کتون رزبری
اگر می‌خواهید مکمل‌های چربی سوز واقعی مصرف کنید به این فهرست دقت کنید:
- ۳-۶ میلی‌گرم کافئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن. کافئین، باعث افزایش کالری‌های سوزانده شده، قدرت، استقامت عضلانی و عملکرد غیرهوازی می‌شود. منبع (۲۲، ۲۳ و ۲۴)
- ۰.۱-۰.۲ میلی‌گرم یوهیمبین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن قبل از یک جلسه تمرینی با شکم خالی. یوهیمبین وقتی با تمرین شکم خالی ترکیب می‌شود، باعث کاهش چربی خواهد شد. منبع (۲۵ و ۲۶)
