افتادگی لگن که به نام پرولاپس لگن (POP) نیز شناخته می‌شود، یکی از مشکلات شایع در میان خانم‌ها است که در اثر ضعف اندام‌های داخلی لگن بروز پیدا می‌کند.
این بیماری به‌خودی خود خطرناک و کشنده نیست اما در موارد حاد می‌تواند مشکلات جدی مانند بیرون‌زدن اندام‌ها از دهانه واژن را به همراه داشته باشد؛ به همین دلیل تشخیص صحیح و درمان به موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
برای آشنایی کامل با بیماری افتادگی لگن، علت ایجاد، علائم و راهکارهای درمانی آن، در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
افتادگی لگن چیست؟
افتادگی لگن (POP (Pelvic Organ Prolapse هنگامی رخ می‌دهد که ماهیچه و رباط‌های کف لگن در اثر ضعف و سستی، توانایی خود را برای نگهداشتن اندام‌های داخلی لگن مانند: واژن، دهانه رحم، مجرای ادرار و راست روده از دست می‌دهند.
بروز این بیماری، باعث می‌شود تا لگن از موقعیت طبیعی خود خارج شود و اندام‌ها به طرف پایین و حتی بیرون از واژن کشیده شوند. در این مواقع مثانه عضوی است که بیشترین درگیری را با افتادگی اندام لگنی پیدا می‌کند.
انواع افتادگی لگن
افتادگی لگن انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر هستند:
- سیستوسل(Cistocel)
- انتروسل(Enterocele)
- رکتوسل(Rectocele)
- افتادگی رحم(Uterine Prolapse)
سیستوسل (Cistocel)
افتادگی مثانه یا سیستوسل که شایع‌ترین نوع افتادگی لگن است، زمانی اتفاق می‌افتد که مثانه به سمت واژن افتادگی پیدا می‌کند.
از مهم‌ترین دلایل بروز سیستوسل می‌توان به افزایش سن و کاهش هورمون جوان‌سازی بدن اشاره کرد. برآمدگی مثانه، روابط جنسی دردناک و احساس دائمی پر بودن مثانه رایج‌ترین نشانه‌های سیستوسل هستند. افتادگی مثانه خود به ۳ نوع مختلف در بدن ظاهر می‌شود:
- سیستوسل نوع خفیف: مثانه در حد ناچیزی از جایگاه اصلی خود جابه‌جا می‌شود.
- سیستوسل نوع متوسط: گاهی مثانه در حدی جابه‌جا می‌شود که به کانال خروجی واژن می‌رسد. در این حد پیشروی مثانه به سیستوسل نوع متوسط شناخته می‌شود.
- سیستوسل نوع حاد: گاهی سیستوسل به اندازه‌ای حاد است که مثانه از دهانه واژن بیرون می‌زند. سیستوسل حاد می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی برای زنانه به همراه داشته باشد.
انتروسل(Enterocele)
انتورسل یا همان بیرون‌زدگی روده کوچک، زمانی رخ می‌دهد که روده کوچک به سمت پایین حفره لگن می‌رود و باعث فشار به قسمت بالای واژن می‌شود. تضعیف ماهیچه‌های لگن در اثر یبوست مزمن، چاقی، زایمان، افزایش سن و فشار به لگن مهم‌ترین دلایل ایجاد این بیماری هستند.
رکتوسل(Rectocele)
رکتوسل نوعی دیگر از افتادگی لگن است که دستگاه تناسلی زنان را درگیر می‌کند. این بیماری زمانی بروز پیدا می‌کند که بافتی که دیواره روده و واژن را از یکدیگر جدا می‌کند، تضعیف و دچار شلی یا افتادگی شود.
در این وضعیت، دیوار جلوی روده به دیوار پشت واژن فشار وارد می‌کند و باعث ایجاد برآمدگی در دیواره واژن می‌شود. تورم دیواره واژن، خون‌ریزی‌های غیرطبیعی در دوران قاعدگی، کمردرد و یبوست از شایع‌ترین علائم بیماری رکتوسل هستند.
افتادگی رحم(Uterine Prolapse)
از آنجایی که رحم توسط عضلات و رباط‌های لگن به صورت ثابت نگه داشته می‌شود، گاهی در اثر تضعیف ماهیچه‌های کف لگن، رحم به سمت واژن پایین می‌آید و در برخی موارد حتی از دهانه واژن نیز بیرون می‌زند. افتادگی رحم در درجات مختلفی بروز پیدا می‌کند:
- افتادگی دهانه رحم به داخل واژن
- آویزان شدن دهانه رحم از دهانه واژن
- خارج شدن دهانه رحم از واژن
- خارج شدن کامل رحم از واژن
علائم و نشانه‌های افتادگی لگن
افتادگی لگن ممکن است باعث به‌وجود آمدن مشکلات متعددی برای افراد شود، به همین دلیل جدی گرفتن علائم آن اهمیت زیادی دارد. برخی نشانه‌های رایج افتادگی لگن به شرح زیر هستند:
- احساس فشار در ناحیه دیواره واژن
- بی‌اختیاری ادرار
- درد در ناحیه پایین شکم
- برآمدگی در ناحیه واژن
- درد در ناحیه کمر
- بیرون‌زدگی اندام‌های داخلی از واژن
- عدم تخلیه کامل مثانه
- ناتوانی در کنترل گاز معده
- احساس درد در ناحیه لگن
علت افتادگی لگن چیست؟
شاید بتوان گفت: زایمان طبیعی مهم‌ترین دلیل ایجاد افتادگی لگن است اما علاوه‌بر زایمان عوامل دیگر نیز می‌توانند در بروز این بیماری موثر باشند:
- شکستن استخوان کمر یا لگن
- یبوست
- چاقی و اضافه وزن
- بلند کردن اجسام سنگین
- برداشتن رحم از طریق جراحی
- وارد شدن فشار طولانی مدت به ناحیه به حفره شکم
- کهولت سن
- استعمال دخانیات
- یائسگی
- اختلالات عصبی
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر در کوتاه‌ترین زمان به دکتر ارتوپد، دکتر زنان یا فلوشیپ اختلالات کف لگن مراجعه نمایید:
- احساس نزدیکی دهانه رحم به واژن
- چکه کردن موادم ادرار
- اختلال دردفع
- احساس فشار در واژن
- کمردرد مداوم
همچنین در صورت مواجه شدن یبوست مزمن نیز توصیه می‌شود با پزشک فوق تخصص گوارش مشورت کنید.
روش‌های درمان افتادگی لگن
برای درمان pop از روش‌های غیرجراحی و جراحی استفاده می‌شود. در واقع اگر روش‌های غیرجراحی موثر واقع نشوند، پزشک جراحی را تجویز می‌کند.
روش‌های غیر جراحی
روش‌های غیر جراحی برای درمان افتادگی لگن:
پساری واژن: در این روش پزشک با قرار دادن یک حلقه سیلیکونی در داخل واژن، عضو افتاده را در جای خود قرار می‌دهد.
تمرینات کگل: تمرینات ورزشی ساده‌ای هستند که می‌توانید برای تقویت عضلات کف لگن خود انجام دهید.
روش‌های جراحی
به‌طور کلی ۲ روش جراحی برای درمان افتادگی لگن وجود دارد:
- جراحی انسدادی: این روش با دوختن دیواره‌های واژن از لیز خوردن اندام‌ها به سمت دهانه واژن جلوگیری می‌کند.
- جراحی ترمیمی: این جراحی با ترمیم قسمت‌های ضعیف شده کف لگن صورت می‌گیرد.
روش‌های تشخیص افتادگی لگن
پزشک متخصص با انجام معاینه واژینال، افتادگی لگن را تشخیص می‌دهد. همچنین انجام تست نوار مثانه ( یورودینامیک) و دیگر آزمایش‌های تصویربرداری نیز برای تعیین دقیق نوع افتادگی لگن انجام می‌شود.
چگونه از افتادگی لگن جلوگیری کنیم؟
ممکن است برخی عوامل بروز افتادگی لگن خارج از کنترل شما باشند اما با داشتن سبک زندگی سالم می‌توانید ریسک ابتلا به این بیماری را به حداقل برسانید:
- داشتن یک برنامه غذایی سالم برای کنترل وزن
- نوشیدن مایعات و مصرف مواد غذایی پر فیبر برای جلوگیری از بروز یبوست
- عدم مصرف سیگار و دخانیات
- انجام روزانه حرکات ورزشی جهت تقویت عضلات لگن
عوارض افتادگی لگن
همان‌طور که اشاره کردیم، افتادگی لگن ممکن است زنان را با مشکلات و عوارض گوناگونی مواجه کند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- افتادگی مثانه
- افتادگی روده کوچک
- افتادگی مقعد
جمع‌بندی
ماهیچه‌ها و رباط‌های لگن از اندام‌های داخلی این عضو مانند مجرای ادرار، رحم، واژن و راست روده محافظت می‌کنند.
افتادگی لگن یا POP در اثر ضعف و سستی عضلات لگن رخ می‌دهد که در پی آن مشکلاتی مانند: حرکت اندام‌های داخلی به سمت دهانه واژن را به همراه داشته باشد.
در این مقاله با انواع افتادگی لگن، علائم، روش‌های درمان و پیشگیری آن آشنا شدیم. فراموش نکنید اگر نیاز به معاینه یا دریافت مشاوره توسط متخصص زنان در تهران را دارید، می‌توانید با مراجعه به سایت درمانکده، پزشک مورد نظر خود را انتخاب کرده و برای رزرو نوبت آنلاین اقدام نمایید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
منبع: برترین ها
