مکمل وی را مصرف بکنیم یا نه

مصرف مکمل وی همچنان یکی از مسائل بحث برانگیز در سلسله مباحث تغذیه و بدنسازی است. شاید ندانید اما یک جنگ پروتئینی در بین صاحب نظران و حتی بدنسازان داخل باشگاه ها در جریان است. اما به هر حال در این آشفته بازار باید خود شخص با در نظر گرفتن نکات مثبت و منفی تصمیم بگیرد.

این با عقل جور در می آید که همه ورزشکاران مخصوصاً بدنسازان، علاقه مند عضلاتی بدون چربی هستند و ساختن این عضلات بدون آمینو اسید هایی که پروتئین به بدن می دهد، غیرممکن است.

خبر خوب برای شما بدنسازان عزیز این است که پروتئین وی یکی از مکمل هایی است که هر روز مطالعات جدیدی روی آن در یکی از دانشگاه های معتبر دنیا صورت می گیرد و همه مطالعات در مورد اثرات مثبت این مکمل ارزشمند صحبت می کنند، و شما می توانید با خیال راحت به مصرف آن بپردازید. 🙂

خوب اگر شما تصمیم گرفته اید مکمل وی را خریداری کنید و یا اینکه تا حالا این مکمل را خریده اید، نکاتی هستند که باید اینجا متذکر شوم:

چرا پروتئین وی اینقدر مهم است؟

وی محصول جانبی تولیدات پنیر است. وی در واقع مایعی است که پس از دلمه بستن شیر باقی می‌ماند. جالب است بدانید این مایع را قبلاً دور می‌ریختند. بعدها مشخص شد که وی حاوی پروتئین‌هایی کاملی است که به سنتز پروتئین و عضله سازی کمک می‌کند و اینطوری بود که مکمل وی خلق شد.
دلایلی دیگری نیز در این میان وجود دارند: وی دارای آمینو اسیدهای مهمی از جمله لوسین است. لوسین آمینو اسید مهمی است که نقش اساسی در سنتز پروتئین را بازی می‌کند. منبع (۱ و ۲)
مکمل وی بعد از تمرین به سرعت هضم می‌شود و لوسین زیادی را در خون آزاد می‌کند که همین موضوع سبب موثر بودن آن می‌شود. محققان ثابت کرده‌اند که هر چقدر پروتئین زودتر جذب شود و لوسین بالاتری هم داشته باشد رشد عضلانی بیشتری هم خواهید داشت. به همین دلیل مکمل وی بهترین مکمل بعد از جلسه تمرینی است. منبع (۳، ۴ و ۵)

انواع مکمل وی

در واقع تمام مکمل های وی مثل هم نیستند، و اگر شما یک سری به بازار بزنید انواع و اقسام مکمل وی را خواهید دید. به هرحال تمام مکمل های بازار به 3 نوع مختلف تقسیم بندی می شوند:

فرق بین پروتئین ایزوله و کنسانتره در چیست؟

کنسانتره پروتئین پنیر ( وی غلیظ)

این نوع از وی خیلی طبیعی است، برای طرفداران محصولاتی که کمتر فراوری شده اند، خیلی مناسب است، اما کمتر فراوری شده به معنی بهتر نیست! در واقع کمتر فراوری شده به معنی محصول ناخالص است.

مکمل های وی تغلیظ شده، شامل چربی و لاکتوز بیشتری هستند و در مجموع پروتئین کمتری دارند و شامل 70 تا 80 % پروتئین هستند. البته این موضوع از برندی به برند دیگر متفاوت است.

مکمل وی ایزوله

از سوی دیگر مکمل وی ایزوله مراحل فراوری بیشتری را طی کرده است تا چربی و لاکتوز خود را از دست بدهد. و معمولاً تا 90% پروتئین دارد. البته هزینه بیشتری را نیز خواهد داشت و برای دوستانی که به لاکتوز حساسیت دارند خیلی مناسب است.

مکمل وی هیدرولیز شده

در واقع در تکنولوژی تولید این نوع مکمل آنقدر فراوری صورت می گیرد که پروتئین ها را به قطعات سازنده آن تبدیل می کنند، بله منظورم آمینو اسید هاست! وی هیدرولیز شده از قبل هضم شده است و به راحتی توسط بدن جذب می‌شود. همچنین دارای خواص آلرژیک شیر نیز نیست. محققان همچنین معتقدند که فرایند هیدرولیز کردن حلالیت و هضم شدن آن را نیز بهبود می‌بخشد. این نوع از مکمل وی گران ترین نوع آن است. 🤑 منبع (۶ و ۷)

البته مطالعات صورت گرفته، تفاوت زیادی بین وی هیدرولیز شده و  وی ایزوله شده را نشان نمی دهد. در ضمن مزه این پروتئین کمی تلخ‌تر است.

ولی باید به متخصصانی که موفق به هیدرولیز کردن مکمل وی شده اند تبریک گفت، کار بسیار پیچیده ای را انجام داده اند. 🙏

تفاوت وی و کازئین

خوب کدام نوع مکمل وی را انتخاب کنیم؟ 🤨

در حالی که ادعا می‌شود مکمل‌های وی ایزوله و هیدرولیز شده بهترین نوع در بازار هستند اما مدرک علمی در این زمینه در دسترس نیست که اگر شما مکمل کنسانتره پروتئین پنیر را با یک رژیم غذایی خوب ترکیب کنید نمی‌توانید به اهداف تناسب اندامی خود برسید.
با این وجود …
انتخاب ارزان‌ترین مکمل وی نمی‌تواند فکر خوبی باشد. یک کنسانتره پروتئین پنیر باکیفیت حدود ۸۰٪ پروتئین دارد اما انواع تقلبی می‌توانند تا ۳۰٪ بیشتر پروتئین نداشته باشند. اگر یک مکمل بی کیفیت فقط ۳۰٪ پروتئین داشته باشد به نظر شما در ۷۰٪ باقی‌مانده چه چیزی ریخته‌اند؟! 😳
عموماً مالتودکرستین و آرد را به مکمل‌ها اضافه می‌کنند!

یک دلیل دیگر انتخاب مکمل وی ایزوله این است که لاکتوز در آن به حداقل و گاهی هیچ رسیده است که برای افراد حساس خبر خوبی است.
البته بعضی شرکت های مکمل ساز کلاهبردار سعی می‌کنند با مخلوط کردن این سه نوع مکمل وی یک ترکیب جدید را با یک نام دیگر به بازار عرضه کنند. به همین دلیل خیلی مهم است که به عنوان مصرف‌کننده روی جلد جعبه مکمل را بخوانید.

یک نکته مهم در انتخاب ❗❗

اگر اسکوپ داخل مکمل ۴۰ گرم را در خود جای می‌دهد و روی جلد مکمل نوشته شده که هر اسکوپ ۲۲ گرم پروتئین دارد این مکمل را نخرید مگر اینکه خودتان می‌دانید ۱۸ گرم باقی‌مانده از چه ساخته شده‌اند. البته میزان حجمی که اسکوپ دارد با میزان پروتئین وی یکسان نخواهد بود چرا که باید مقداری طعم دهنده به مکمل اضافه کنند.

چقدر مکمل وی را مصرف کنیم؟

در رابطه با انتخاب درصد میزان مصرف پروتئین از مکمل ها و منابع طبیعی یک درگیری وجود دارد که هنوز هم هیچ مدرک دال بر اثبات آن وجود ندارد اما عقلای قوم حکم داده‌اند حداقل ۵۰٪ پروتئین خود را از منابع طبیعی تهیه کنید. 🤓
به یاد داشته باشید که مکمل قرار است تکمیل کننده رژیم غذایی شما باشد نه منبع اصلی!

اجازه بدهید دوباره کمی علمی صحبت کنم (امیدوارم خسته نشوید 🧐)

یک مطالعه علمی خیلی مهم وجود دارد که می‌گوید شما باید بعد از تمرین ۲۰ گرم پروتئین بیشتر مصرف نکنید چرا که بیشتر از آن تاثیری روی رشد عضلانی ندارد! منبع (۸)
بله این ادعا خیلی سرراست می‌گوید ۲۰ گرم و نه بیشتر! اما همان طور که حدس می‌زنید همه چیز به این سادگی نیست. سوخت و ساز پروتئین و نیاز شما تحت تاثیر عوامل زیادی است:

میزان عضلات شما

هر چقدر بیشتر عضله داشته باشید بدن شما برای اینکه همچنان عضلانی باقی بماند نیازمند پروتئین بیشتری است. منبع (۹)

میزان فعالیت فیزیکی شما

هر چقدر بیشتر ورزش بکنید پروتئین بیشتری هم نیاز دارید. منبع (۱۰)

سن شما

بدن که پیرتر می‌شود نیاز ما به پروتئین برای حفظ عضلات کنونی بیشتر هم می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که یک بدنساز میانسال که ۳۵-۴۰ گرم پروتئین بعد از جلسه تمرینی مصرف می‌کند سنتز پروتئینی بیشتری نسبت به فردی دارد که فقط ۲۰ گرم پروتئین مصرف کرده است. منبع (۱۱ و ۱۲)

سابقه هورمونی شما

هورمون‌های عضله سازی مثل: تستوسترون و هورمون رشد می‌توانند سنتز پروتئین را تقویت کنند. اگر بدن شما سطح بالایی از این هورمون‌ها را دارد قادر خواهید بود تا از مقادیر بالای پروتئین در بدن بیشتر استفاده کنید. منبع (۱۳)
از طرف دیگر سطح بالای کورتیزول باعث کاهش سطح سنتز پروتئین می‌شود و باعث شکسته شدن و تبدیل آمینو اسیدها به گلوکز می‌شود (گلوکونوژنز). بعضی افراد به صورت طبیعی سطح کورتیزول بالایی دارند. منبع (۱۴)

تازه مبحث جنسیت هم مطرح است که به آن اشاره ای نشد.

نتیجه

بنابراین شاید ۲۰ گرم برای سنتز پروتئین کافی باشد اما برای همه صادق نیست. دوز مصرف متداول روزانه مکمل وی ۲۰-۳۰ گرم است. البته این مقدار با توجه به مصرف روزانه پروتئین شما تعیین میشود.

این را هم در نظر داشته باشید که شما به ازای وزن بدن به کیلوگرم، ماکزیمم ۲ گرم پروتئین در طی روز بیشتر نیاز ندارید.

در ضمن اسکوپ‌هایی که داخل بسته مکمل وجود دارد از برندی به برند دیگر اندازه مختلفی دارد و میزان پروتئین وی در هر کدام از این مکمل‌ها به ازای یک اسکوپ فرق می‌کند بنابراین نوشته‌های روی بسته را به دقت بخوانید.

نکات احتیاطی مصرف مکمل وی

مکمل وی شما را دچار بیماری‌های کلیوی و پوکی استخوان نمی‌کند، حتی تحقیقات نشان می‌دهند که در برابر بیماری پوکی استخوان شما را محافظت هم می‌کند!! و روی کلیه اثر منفی نمی‌گذارد. منبع (۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸)

اما اگر در حال حاضر بیمار کلیوی یا کبدی هستید بهتر است قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

آیا مکمل وی سبب کاهش وزن می شود؟

این سوال را هزاران بار شنیده‌ام و مطمئنم هزاران بار هم در طی روز بدنسازها آن را پرسیده‌اند!
خیلی کوتاه جواب بدهم باید بگویم نه!
مکمل وی را مصرف نکنید برای چربی سوزی!

ولی

مکمل وی به روش‌ دیگری می‌تواند به شما کمک کند تا کاهش وزن را تجربه کنید.
مصرف مکمل وی سبب می‌شود تا شما کمتر احساس گرسنگی کنید، خوب هر چقدر هم که کمتر کالری مصرف کنید وزن شما کمتر خواهد شد منبع (۱۹) (قبلاً در مورد مصرف میزان کالری صحبت کرده بوده‌ام)

البته شما یک سری مقالات علمی را پیدا می‌کنید که ادعا می‌کنند مصرف مکمل وی سبب بسته شدن ظرفیت ذخیره چربی بدن می‌شود اما این تحقیقات محدود هستند و بیشتر روی حیوانات صورت گرفته است. پس تا زمانی که تحقیقات بیشتری صورت بگیرد بدانید و آگاه باشید که مکمل وی سبب چربی سوزی به صورت مستقیم نمی‌شود! 🤔

زمان مصرف مکمل وی

مکمل وی بسیار زود جذب است و همین خصوصیت باعث می شود به یکی از بهترین مکمل ها برای وعده بعد از باشگاه تبدیل شود.

وقتی شما در باشگاه وزنه می زنید شما بدنتان را وارد فاز فشار و استرس می کنید و در واقع به بافت های عضلانی خود آسیب وارد می کنید! (البته این آسیب، خیلی هم مفید است)

ساخت عضلات در داخل باشگاه صورت نمی گیرد. بلکه شما با تمرین در باشگاه بدن را مجبور می کنید بعد از باشگاه برای ترمیم عضلات آسیب دیده وارد عمل شده و در واقع عضله جدید بسازد.

تمرین شما در باشگاه باعث می شود خون بیشتری به سمت عضلات شما سرازیر شود و در واقع عضلات مثل یک اسفنج عمل می کنند و آماده دریافت مواد غذایی هستند.

با مصرف پروتئینی مثل وی شما به عضلات تان آمینو اسید های لازم، برای ساخت و ترمیم عضله را می رسانید.

هر چه زودتر مکمل وی را مصرف کنید، بهتر است. شما بعد از تمرین یک فرصت دو ساعته دارید تا به جای تخریب عضلات تان، با مصرف مکمل وی عضله بسازید.

اما این حرف به این معنی نیست چون 2 ساعت وقت دارید، باید منتظر بمانید! هر چقدر بیشتر منتظر بمانید عضلات شما از آن حالت اسفنجی که خدمت تان عرض کردم خارج می شوند.

نتیجه

بهترین زمان های مصرف بعد از صبحانه نهار و قبل و بعد از تمرین است. در روزهایی که تمرین ندارید می توانید این میزان را به ۲ وعده کاهش بدهید.

چه کسی باید از پروتئین وی استفاده کند؟

به خاطر محبوبیت و راحتی هضم این پروتئین، یکی از بهترین گزینه ها برای اکثر مردم است.

اما یکی از بزرگترین دلایلی که علیه مکمل های وی مطرح می شود این است که: مردم به راحتی می توانند پروتئین مورد نیاز خود را از رژیم روزانه خود تامین کنند و البته عدد 8 گرم پروتئین به ازای هر کیلو وزن یکی از اعداد مقدس این افراد است!

از لحاظ تئوری این دوستان درست می گویند اما این عدد برای نیاز های روزانه یک فردی است که تحرک و فعالیت زیادی در طول روز ندارد ولی برای یک بدنساز یا کسی که دارای جراحتی در بدن خود است میزان پروتئین مورد نیاز خیلی بیشتر است.

از طرفی همه ما می دانیم با زندگی شلوغ و فشرده ای که همه ما آن را تجربه می کنیم گاهی اوقات غیر ممکن است که راحت بنشینیم و بعد از باشگاه یک وعده غذایی را مصرف کنیم.

پس مکمل وی یکی از بهترین منابع مصرف پروتئین بعد از باشگاه برای آن دسته از دوستانی است که زمان کافی را برای مصرف یک وعده کامل بعد از باشگاه را ندارند.

البته باید در نظر داشت دستگاه گوارش افرادی که با شیر و محصولات لبنی مشکل دارد با مکمل وی نیز مشکل خواهد داشت، پس بهتر است انواع هیدرولیز شده آن را مصرف کرد.

شما از چه نوع مکملی بعد از باشگاه استفاده می کنید؟

این مطلب در تاریخ ۶ مرداد ۱۳۹۶ دوباره مورد بازنگری قرار گرفت و جدیدترین تحقیقات صورت گرفته در مورد مکمل وی در متن و نتیجه گیری های آن لحاظ شد